De oudste vertaling?

Tot nu toe wordt de vertaling van Chr. van Balen als de eerste Nederlandse  gepubliceerde uitgave van de rubáiyát beschouwd. Zoals de ondertitel vermeldt, gaat het niet om een vertaling rechtstreeks uit het Perzisch, maar om een vertaling van de versie van Edward FitzGerald.

Een iets oudere vertaling van een aantal kwatrijnen, in druk, dateert uit 1909 en is te vinden in een literatuurgeschiedenis door van P.A.M. Boele van Hensbroek. In zijn literatuurgeschiedenis Der wereld letterkunde, dl. I, (1909) vertaalde hij twee kwatrijnen uit de Engelse versie van Edward Heron-Allen.

Uit hetzelfde jaar 1909 stamt echter ook een vertaling van een reeks van drieëntwintig kwatrijnen van de hand van J. Boisson de la Rivière, in diens De geheime leer der godsdiensten en wijsgeerige stelsels van Indië (Amsterdam, z.j.) Het werk behelst een aantal lessen waarvan de achtste les het ‘Sufiïsme’ behandelt (p. 202-236). Daarin komt Omar Khayyam uitgebreid ter sprake in de context van de “Mystieken, die schuilen onder den vleugel van den Mohammedaanschen godsdienst, waaraan zij tijdelijke gehoorzaamheid schuldig zijn, maar waaronder zij als ‘vreemden’ staan.”

De verzen, zonder bronvermelding overigens, zijn vertalingen naar FitzGerald, en dienen ter illustratie van het betoog dat Khayyáms kwatrijnen als mystieke teksten dienen te worden beschouwd. Opvallend is dat daarvoor juist FitzGeralds hedonistische en materialistische versie wordt aangevoerd. De verklaring is dat men de mystieke leer, die daarin doorschemert, kan onderscheiden “wanneer men er de sleutel van heeft.”

Het boek is een uitgave van de ‘Vereeniging voor psychisch onderzoek te Amsterdam’. Er wordt geen jaar van publicatie vermeld maar uit bibliografische bronnen blijkt dat het boek in 1909 is uitgegeven. Over de auteur is (nochtans voorlopig) weinig bekend, anders dan een paar werken op zijn naam over onderwerpen als hypnotisme en suggestie, de macht van de geest, persoonlijk magnetisme.

CITAAT

„Een Boek met Verzen onder de twijgen, een kan
Wijn, een versch gebakken brood — en Gij naast mij
zittende in de Wildernis — O, Woestenij, dan waart
gij mij een Paradijs!”

[Volledige tekst in Delpher]

Rubaiyat. Hans van Rossum

Hans van Rossum (Amsterdam, 1928) publiceerde onlangs een uitgave van zijn Nederlandse vertaling van de rubáiyát, die eerder al op zijn website was gepubliceerd, samen met een Engelse versie.

Het gaat om een uitgave met een selectie van 144 kwatrijnen, gebaseerd op de Franse vertaling van Franz Toussaint. De nadruk ligt op de filosofie en levenshouding van Omar Khayyam. Van Rossum: “Misschien kunnen we juist nu veel leren van en ook plezier beleven aan deze gedichten, weliswaar uit een andere tijd, maar daarom niet minder actueel.” Ruth van Rossum (1960, Kobe) redigeerde de bundel.

Een citaat:

Iedereen weet dat ik nooit gebeden murmelde.
Iedereen weet ook, dat ik nooit geprobeerd heb m’n fouten te verbergen.
Ik weet niet, of er een hogere rechter bestaat en een hogere barmhartigheid,
maar ben toch vol vertrouwen, want ik was altijd mezelf.

Uitgeverij Cees Duine, Giethoorn, 2020. ISBN/EAN 978-90-79726-17-2. Prijs € 17,50.
Meer (bestel)informatie
De eerdere vertalingen (Nederlands en Engels) van Van Rossum zijn te vinden op https://home.kpn.nl/hansvanrossum/rubaiyatnl.html

Een selectie van negentien Nederlandse kwatrijnen was eerder al opgenomen in de bundel Roos is een roos is een roos. De 100 mooiste rozengedichten. Samengesteld en ingeleid door Paul Geerts. (Tielt, Lannoo, 2006).
Een clandestiene uitgave van Van Rossums Nederlandse vertaling verscheen in Moskou: Omar Khayyâm. Rubai (Uitgave: Ylibka Gagarina, 2003)

Dirk Meursing 1930-2020

Op 3 april 2020 overleed Dirk Meursing (Dordrecht,  14 april 1930), geveld door Corona zoals blijkt uit het familiebericht in de NRC van 4 april.

Dirk Meursing werd lid van het Omar Khayyám Genootschap in 1999 en was sinds die tijd een trouw bezoeker van de bijeenkomsten die tot voor kort tweemaal per jaar plaats vonden. Vaak had Dirk ook een bijdrage in de vorm van een verhandeling over een van zijn interessegebieden: de vertalingen van de rubáiyát en de bronnen die daarvoor als basis dienden. Dat hij de vertaling van FitzGerald onbetrouwbaar vond was een reden om zelf te gaan vertalen, met name vanuit Franse bronnen die zelf weer uitgingen van originele Perzische teksten, zoals de versies van Monteil, Furughi&Ghani, Hedayat en anderen. Verder lezen

Jaarboek 8

Jaarboek 8 van het Nederlands Omar Khayyám Genootschap is begin november 2018 verschenen. Het Jaarboek is zoals gebruikelijk weer gedrukt door de Avalon Pers in een oplage van tachtig exemplaren, waarvan dertig gebonden.

Inhoud
  • Voorwoord
  • In memoriam Jos Biegstraaten 1944-2018 – Leonore Biegstaaten
  • Tien kwatrijnen van Abu-Sa’id b. Abi ‘l -Kheyr van Mehna (967-1930) – Hans de Bruijn
  • Bijan Samandar: de charme van poëzie in dialect – Sohela Naghib-Bukman en Rokus de Groot
  • There was a Door to which I found no Key – Asghar Seyed-Gohrab
  • Khayyam als detective – Peter Bormans
  • Een onbekende brief van P.C. Boutens aan A. Roland Holst over Willem Arondéus – Marco Goud
  • Les orientalistes pourront vérifier – Remi Hauman
  • Theo van Raalte – ‘In de Nationale Kroeg’ – Jos Coumans

Een middag met Omar Khayyám


In samenwerking met het Nederlands Omar Khayyám Genootschap organiseert de afdeling Perzisch van de Universiteit Leiden een middag met en over Omar Khayyám.
Op het programma staan de volgende onderdelen:

  • Some little talk awhile … Rijkdom zit in kleine dingen Lezing door Leonore Biegstraaten
  • “Uit het land van oorsprong”. Oude en nieuwe edities van de rubáiyát uit Iran Bijdrage door Jos Coumans
  • Was Khayyām een Ariër? Moderne receptie van een Perzische filosoof Lezing door Asghar Seyed-Gohrab
  • Presentatie Jaarboek (2018) van het Nederlands Omar Khayyám Genootschap door Jan Keyser

De bijeenkomst vindt plaats op 3 november 2018, aanvang 13.00 uur.
Plaats: Lipsius gebouw kamer 147, Cleveringaplaats 1, Leiden.

Iedereen met belangstelling voor Omar Khayyám is welkom.

Jos Biegstraaten 1944-2018

Op 23 maart 2018 overleed Jos Biegstraaten, oprichter en vele jaren voorzitter van het Nederlands Omar Khayyám Genootschap.

Jos Biegstraaten was als middelbare scholier, ergens in 1962, verliefd geraakt op Khayyám, zoals hij het zelf zei, door een kort gedichtje van J.H. Leopold:

 

Ik scheidde; onverstand was allerwegen.
van al mijn parels werd niet één geregen.
De dwazen! honderd dingen, nooit beseft
en nooit bereikt, zijn in mij doodgezwegen.

Verder lezen

Edwin Engels

“Van verf naar goud” is een tentoonstelling over het werk van tekenaar, schilder, graficus Edwin Engels (1932-2015).
Engels was een van de eerste Nederlandse kunstenaars die de rubáiyát van Omar Khayyám illustreerden. Ruba’iyat (1954) was uitgevoerd als opdracht tijdens zijn opleiding aan de Kunstacademie te Arnhem.
De opdracht resulteerde in een uitgave met vertalingen van de kwatrijnen van Khayyam door Dirk Jorritsma. De typografie werd verzorgd door de Amsterdamse Grafische School.
De tentoonstelling vindt plaats in de Haagse Kunst Kring, Denneweg 64, Den Haag, van 30 augustus tot en met 24 september. De officiële opening vond plaats op 2 september.

Voor meer informatie ga naar https://www.haagsekunstkring.nl/index.php/exposities/788-van-verf-naar-goud en http://edwinengelsart.com/

 

Omar Khayyám Research Day

Poster Leiden mei 2017

In samenwerking met de Universiteit Leiden houdt het Nederlands Omar Khayyám Genootschap op 27 mei 2017 een studiemiddag over Omar Khayyám. Op het programma staan een aantal lezingen en presentaties. Ook wordt er een kleine tentoonstelling gehouden.

PROGRAMMA

13.00 Welkom

13.15 Bill Martin & Sandra Mason
The Rubaiyat of Omar Khayyam in the West
How Edward FitzGerald & Edward Cowell made it popular

14.00 Nasrollah Pourjavady
Omar Khayyam’s Idea of Being in His Quatrains

14.45 Pauze

15.15 Asghar Seyed-Gohrab
Transgressing the Law: Khayyam and his Antinomian Views

15.45 Jos Coumans
Comparative tables of the Calcutta & Bodleian quatrains

16.15 Rokus de Groot
Musical approaches to Omar Khayyâm’s Rubâiyât in the Netherlands

17.00 Afsluiting

De bijeenkomst vindt plaats aan de Universiteit Leiden, in het Lipsius Gebouw, zaal 19, Cleveringaplaats 1, Leiden.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Asghar Seyed-Gohrab, a.a.seyed-gohrab@hum.leidenuniv.nl